Gehoorzaam- en aansprakelijkheid

Met je kleine hondje naar de puppycursus, goed idee. Eerst een aantal keren in een afgeschermde omgeving, daarna naar een hondenlosloopveld buiten in een bos. Iedere les begint met het loslaten van de pups, zodat ze lekker kunnen spelen en rennen. Ook bij deze les gaat het zo; de vier deelnemers mogen hun jonge honden aan het begin van de les loslaten.  Dat laten ze zich geen twee keer zeggen. Aan de ene kant van het veld zijn er twee aan het stoeien en aan de andere kant van het veld spelen er twee tikkertje. Zo hard mogelijk achter elkaar aan zitten is tenslotte een van de allerleukste spelletjes. De instructeur tipt de eigenaren: racende honden zijn heel goed in staat bomen en lantaarnpalen te vermijden, maar hun eigenaar willen ze nog wel eens over het hoofd zien. Als ze zo aan het racen zijn kan het verstandig zijn om veilig achter een boom te gaan staan – aldus de instructeur die zich vervolgens weer omdraait om naar de andere twee honden te kijken.

Een van de eigenaren doet een stap achteruit richting de boom, en bam! De twee honden klappen in volle vaart tegen haar aan. Kruisbanden gescheurd, knie ontwricht, au. Extra lastig: mevrouw heeft een eigen zaak, en dan is een gebroken knie (laat staan een jonge hond) niet handig. Wie gaat deze schade betalen? Kennelijk wordt er een aantal jaren gebakkeleid voordat de zaak aan de rechter wordt voorgelegd.

Mevrouw Knie stelt zowel de eigenaar van de andere hond, als de hondenschool aansprakelijk. Op verschillende gronden natuurlijk. Een hondenbezitter is aansprakelijk op grond van het wetsartikel dat stelt dat de bezitter de verantwoordelijkheid draagt voor schade die het dier eigener beweging veroorzaakt. De gehoorzaamheidscursus moet het veld zo inrichten en gebruiken dat het bij de activiteit past. Dat zijn verschillende normen, maar er is geen belemmering om bij schade gewoon twee partijen aansprakelijk te stellen en dan bij de rechter verder uit te zoeken wie wat gaat betalen.

Eerst de feiten, dan het recht

De rechter wil zich met die vraag echter (nog) niet bezighouden; eerst moet goed worden nagegaan wat er nu werkelijk is gebeurd. Daartoe worden verschillende getuigen gehoord. De instructeur heeft het ongeval niet gezien, die stond er met haar rug naartoe nadat ze de instructie “ga achter een boom staan” had gegeven.

Vast staat dat beide honden lekker samen aan het racen waren, maar eigenlijk kan niemand met overtuiging verklaren welke hond er nu voluit tegen de knieën is geklapt. Daar gaat het voor de aansprakelijkstelling van de andere eigenaar al mis. Want ja, als je niet weet welke hond de schade heeft veroorzaakt, en dat misschien ook wel je eigen hond is geweest, dan wordt het al lastig. De rechter voegt daar ten overvloede nog aan toe dat er ook geen sprake is van ‘onberekenbaar gedrag’. Bij racende honden kan je verwachten dat ze vroeg of laat ergens tegenaan klappen. Een redenering die mij overigens niet geheel juist lijkt. De wet doelt uitdrukkelijk op ‘eigen energie’ (alias: niet onder commando uitgevoerd gedrag) van het dier. “Onberekenbaar gedrag” is een stap verder.

De volgende vraag is dan of de hondenschool een steek heeft laten vallen. Velen van u zullen het hoofd schudden over de gewoonte om pups ongecontroleerd met elkaar te laten racen en rausen, maar deze rechter is het daar niet mee eens. “Er is geen rechtsnorm (die is ook niet gesteld) die een hondenschool verplicht om bezitters eerst dan toe te staan hun honden los te laten laten op het moment waarop er voldoende zekerheid bestaat dat zij niet gaan rennen en/of altijd luisteren. Het hoort juist bij een cursus, temeer als deze in een losloopgebied plaatsvindt, dat de honden ook vrij kunnen rondrennen en ook in dat opzicht kunnen socialiseren. De deelnemers aan de cursus moeten met dit gedrag ook rekening houden.”

De cursusorganisatie houdt het terrein vrij van takken, en heeft hier de eigenaar zelfs gewaarschuwd achter een boom te gaan staan. Ook mogen de honden pas op het losloopveld na een aantal eerdere trainingen. Dat is voldoende inspanning om de veiligheid te waarborgen – vindt de rechter. En dat pleit de cursus vrij van aansprakelijkheid.

Dubbele pijn

De hondeneigenaar kan onverrichter zake naar huis. Met ook nog eens een dubbele proceskostenveroordeling in haar zak voor zowel de hondenschool als de andere eigenaar. Hoe het intussen met haar hond gaat vermeldt het verhaal niet. Het gedichtje “ik wou dat ik twee hondjes was, dan kon ik samen spelen” zal thuis wel niet aan de muur hangen.