Hoe bevalt het?

En vooral: hoe bevalt het niet? Het dierennieuws vandaag staat bol van een houdverbod op honden en katten met bolle hoofdjes. “We maken onschuldige dieren het leven zuur” stelt Minister Adema. Nou, als dat zo is, dan wachten wij op een vechthondverbod, want vechthonden maken heel wat dierenlevens en mensenlevens zuur. Gek genoeg vindt de dierenwelzijnswereld een fok- en houdverbod op bolle kopjes een goed plan maar een fok- en houdverbod op dodelijke honden zielig. Niet geboren worden is niet zielig, wel geboren worden soms wel. In de rechtspraak over dierenartsen, de veterinaire tuchtrechtspraak, zien we opvallend veel zaken over een stagnerende bevalling, “partus”. Bij die zaken komt niet alleen de foetus klem te zitten, maar vaak ook de dierenarts.

Als de fokker van een ras met een bolle kop toch graag pups of kittens op de wereld wil zetten volgt een al dan niet kunstmatige dekking en moet de fokker negen weken geduld hebben. Tien tegen een kondigt de partus zich aan buiten kantooruren en dan begint de paniek. Hoe lang moeten fokker en dierenarts afwachten voordat die keizersnede alsnog mag worden uitgevoerd? Is dat wel welzijnsvriendelijk? En hoe zit dat het met huidige gebrek aan dienstdoende dierenartsen en opnamefaciliteiten? Het zou handiger zijn om de keizersnede wel te plannen en vooral niet af te wachten, maar dat is verboden. Toezichthouder dierenwelzijn, de NVWA, heeft uitdrukkelijk geïnstrueerd dat een natuurlijke bevalling de voorkeur verdient, en dat bij de eerste symptomen van een geboorte moet worden afgewacht[1]. De keizersnede die er daarna onherroepelijk volgt binnen kantooruren plannen mag niet.

In de praktijk gaat de fokker pas op zoek naar een dierenarts als de partus is begonnen, en dat geeft problemen. De fokker komt meestal niet bij zijn eigen dierenarts terecht maar bij een dienstdoende praktijk, vaak ook nog na het nodige telefoonwerk omdat niet iedere dierenarts zomaar tijd kan vrijmaken. De alsnog uitgevoerde keizersnede brengt een risico mee op allerlei complicaties, omdat juist de rassen waarbij de geboorteproblemen spelen, ook luchtwegproblemen hebben. Goede kans dat pups en/of moeder de keizersnede na een toch al lange periode van ernstige barensnood niet overleven. En dan begint de juridische weg, omdat de boze fokker vervolgens een klacht indient bij het Veterinair Tuchtcollege vanwege het tekortschieten van de dierenarts die probeerde te redden wat er nog te redden viel. Zo’n klacht leidt relatief vaak tot een veroordeling, want bijna altijd is er wel een stok te vinden om de diergeneeskundige hond te slaan. De belangrijkste is: te lang (af)wachten.  Wat de NVWA ook mag zeggen; hoezeer de fokker zelf ook tekortschiet, hoe groot de capaciteitsproblemen in de praktijk ook zijn, bij een hond in barensnood moet de dierenarts actie ondernemen. Een aantal veroordelingen op een rijtje:

In 2018 een berisping voor een dierenarts die te lang wachtte bij een barende teckel[2]; moeder en 5 pups in leven, 1 pup levenloos. In 2019 een waarschuwing bij een bullterrier[3], moeder in leven, 3 pups niet. In 2020 een boete en schorsing bij een Bullmastiff, moeder in leven maar 7/11 pups overleden.[4] Een zware maatregel omdat de dierenarts al vaker tuchtrechtelijk tekort was geschoten, zij het in zaken met een heel ander karakter. In 2021 twee waarschuwingen voor twee dierenartsen die te afwachtend waren bij een heilige Birmaan (kat), moeder in leven, 1 kitten levenloos bij partus, 1 daarna geëuthanaseerd.[5] Tot slot kort geleden een Chihuahua, twee pups overleden en moeders wankel op de pootjes.[6]

En inderdaad, behalve de teckel ziet de kritische lezer dat dit relatief veel rassen met ‘bolle koppen’ zijn. Ook in mijn praktijk staan deze op de eerste plaats bij klachten tegen de dierenarts die uiteindelijk de keizersnede uitvoert.

Ons advies? Niet fokken met risico-dieren is de meest logische keuze. En als je dat toch doet, dan kan je uitrekenen wanneer de partus gaat plaatsvinden. Wacht niet met diergeneeskundige hulp tot dat moment, maar ga het van te voren goed regelen. Zelfs al mag je de keizersnede niet afspreken, je kunt wel uitzoeken wie er rond de uitgerekende partus dienst heeft, en daar al een keer een controle-afspraak maken. Voor dierenartsen volgt de meest logische conclusie uit dit stukje: afwachten is geen optie. De NVWA kan dit wel adviseren, maar de individuele dierenarts zit vervolgens met de frustrerende en stressvolle tuchtzaak, en met een beetje pech nog een maatregel ook. Misschien is de tijd rijp voor een speciale keizersnede-kliniek voor dieren?

Kunnen wij als advocaten een contract opstellen om dierenartsen te vrijwaren van een tuchtprocedure als ze noodgedwongen een keizersnede uitvoeren? Helaas, dat gaat niet; geen enkel contract mag mensen het recht om te procederen afnemen, en dat is hier niet anders. We kunnen u wel bijstaan, en pleiten voor rechtvaardigheid.