Tips bij ontslag van een statutair bestuurder

Arbeidsrecht

Een statutair bestuurder is ook een werknemer, maar niet één als ieder ander. Alhoewel het arbeidsrecht voor het grootste gedeelte ook op statutair bestuurders van toepassing is, hebben zij toch een eigen positie. In dit artikel lees je waar je rekening mee moet houden.

Bijzondere positie van de statutair bestuurder

Waarom is de statutair bestuurder/directeur zo bijzonder? Die bijzondere positie van een statutair bestuurder heeft hij omdat het de vertegenwoordiger van de vennootschap is. De vertegenwoordigingsbevoegdheid houdt in dat de statutair bestuurder degene is die namens de vennootschap (arbeids)overeenkomsten aangaat, opdracht geeft tot (verweer in) gerechtelijke procedures en meer. Daarnaast is de bestuurder verantwoordelijk voor het dagelijkse reilen en zeilen van de onderneming.

De bestuurder is de hoogste baas, maar hij/zij kan op elk moment geschorst of ontslagen worden door de algemene vergadering van aandeelhouders. Bij een vennootschapsrechtelijk ontslag, volgt in principe ook gelijk een arbeidsrechtelijke ontslag. Bij grotere organisaties is daarvoor soms een Raad van Commissarissen aangewezen. Het vennootschapsrecht geeft de aandeelhouders de doorslaggevende stem. De statutair bestuurder bevindt zich daardoor op het snijvlak van het arbeidsrecht en het vennootschapsrecht. De statutair bestuurder krijgt wel ontslagbescherming, maar dan light.

Let op vennootschapsrecht bij ontslag van een statutair bestuurder

Er moet dus rekening gehouden worden met het ontslagrecht light. Maar op grond van het vennootschapsrecht zijn ook diverse (formele) regels van toepassing, voordat de aandeelhouders de statutair bestuurder (rechtsgeldig) kunnen ontslaan. Worden die regels niet in acht genomen, dan kan het ontslagbesluit worden vernietigd. Denk bijvoorbeeld aan de volgende aspecten:

• Heeft de statutair bestuurder een geldige oproepingsbrief ontvangen voor de ava?
• Stond op de agenda van de aangekondigde ava het voorgenomen ontslag van de statutair bestuurder?
• Is de wettelijke/statutaire oproepingstermijn in acht genomen bij de oproeping?
• Heeft de statutair bestuurder voldoende gelegenheid gehad om de adviserende stem te geven tijdens de aandeelhoudersvergadering?

Als bij de totstandkoming van het ontslagbesluit niet alle formele regels zijn gevolgd, dan kan dat leiden tot een nietig of vernietigbaar besluit. Bij een vernietiging achteraf heeft het ontslagbesluit nooit bestaan en is de statutair bestuurder altijd in dienst geweest. De loonvordering kan daardoor flink oplopen.

Mist het benoemingsbesluit van de statutair bestuurder?

Of het vennootschapsrecht en dus het ontslagrecht light van toepassing is, hangt af van de formele status van de werknemer. Niet elke directeur of managing director is ook een statutair bestuurder. In veel gevallen wordt een arbeidsovereenkomst afgesproken. Wil de werknemer daarnaast ook de status krijgen van statutair bestuurder, dan moet er een benoemingsbesluit beschikbaar zijn. Het uitgangspunt is dat een schriftelijk benoemingsbesluit van de aandeelhoudersvergadering beschikbaar moet zijn. Het is echter ook mogelijk dat de benoeming tot statutair bestuurder blijkt uit andere omstandigheden, zoals een ondertekende inschrijving als bestuurder bij de Kamer van Koophandel of het handelen als bestuurder namens de vennootschap.

In veel zaken kan dit een succesvol verweer zijn van de werknemer. Krijgt de statutair bestuurder de rechter mee, dan geldt het arbeidsrecht zonder beperkingen. De werknemer wordt dan beschermd tegen een ontslag zonder toetsing vooraf door het UWV of de rechter. Heeft hij toch ontslag gekregen, dan kan alleen op die grond al het ontslag worden teruggedraaid.

Geen toetsing vooraf bij ontslag van een statutair bestuurder

Het grootste verschil tussen een gewone werknemer en een statutair bestuurder is het ontbreken van inmenging van het UWV of de rechter voordat ontslag volgt. Omdat een statutair bestuurder, vanuit het belang van en de verhoudingen binnen de vennootschap, elk moment het veld moet kunnen ruimen, kan hij te allen tijde ontslagen worden.

De statutair bestuurder kan zo’n ontslag op grond van het arbeidsrecht niet laten vernietigen.

Ontslagvergoeding voor een statutair bestuurder

Dat het UWV of de rechter er niet aan te pas komen vóórdat het ontslag een feit is, betekent niet dat de statutair bestuurder aan zijn lot wordt overgelaten door het arbeidsrecht. De statutair bestuurder heeft in ieder geval net zo goed recht op een transitievergoeding. Daarnaast kan de statutair bestuurder het ontslag ook laten toetsen. De werkgever moet namelijk nog steeds een redelijke grond voor het gegeven ontslag hebben. Daarvoor gelden dezelfde eisen als bij een gewone werknemer, de toetsing vindt alleen achteraf plaats in plaats van vooraf.

Als de werkgever achteraf niet kan aantonen een goede reden voor het ontslag te hebben, dan leidt dat onherroepelijk tot een extra billijke vergoeding. Bijvoorbeeld als de werknemer wordt overvallen met de ontslagreden of als achteraf een andere reden wordt aangevoerd dan de reden die in de agenda bij het oproepingsbericht voor de aandeelhoudersvergadering stond vermeld.

De statutair bestuurder krijgt ook een billijke vergoeding toegewezen, als de vennootschap zich ernstig verwijtbaar heeft gedragen. Dat is bijvoorbeeld als er een verstoorde arbeidsverhouding is ontstaan door toedoen van de vennootschap.

Heb je vragen over ontslag van een statutair bestuurder, of heb je als statutair bestuurder te maken met een (dreigend) ontslag, neem dan vrijblijvend contact met ons op.