Basis faillissementsrecht in de praktijk
12 - 07 - 2021
De wie, wat, waar van een faillissement
In deze eerste blog in de serie “Basis faillissementsrecht in de praktijk” vertel ik u graag over de rol van de curator bij een faillissement. De curator behartigt de belangen van de schuldeisers van een gefailleerde onderneming en is verantwoordelijk voor het verkopen van de bezittingen om met dit geld de schuldeisers te kunnen betalen.
1. De curator
Wie?
Een curator is meestal een advocaat. De rechtbank wijst de curator aan op het moment dat een bedrijf of persoon failliet wordt verklaard. Een curator werkt vaak bij een advocatenkantoor en heeft naast het werk als curator vaak ook nog een praktijk als advocaat. Een curator volgt verschillende opleidingen om ervoor te zorgen dat hij/zij alle kennis in huis heeft om een goede curator te zijn.
Binnen de rechtbanken in Nederland worden (interne) lijsten gebruikt met daarop alle advocaten die beschikbaar zijn voor een benoeming als curator. Deze lijsten zijn niet openbaar. Hierbij wordt onderscheid gemaakt tussen verschillende ‘categorieën’ van curatoren: lijst 1 voor de kleinere faillissementen (bijvoorbeeld eenmanszaken of kleine vennootschappen), lijst 2 voor middelgrote faillissementen ((groot) MKB vennootschappen met een beperkt aantal personeelsleden in dienst) en lijst 3 voor grote faillissementen (grote vennootschappen met veel personeelsleden). Een curator met een beperkt aantal ervaringsjaren begint op lijst 1 en groeit door naar curator van grotere faillissementen. Dit betekent over het algemeen dat de meer ervaren curatoren ook meer ingewikkelde faillissementen zullen behandelen.
Een curator krijgt haar/zijn uren vergoed tegen een door de rechtbank vastgesteld tarief, afhankelijk van het aantal ervaringsjaren van de curator. Het salaris van de curator moet betaald worden uit de boedel van het faillissement (het geld dat de curator gegenereerd heeft). Als er geen geld in de boedel zit, krijgt de curator dan ook geen salaris. Er is geen (overheids)fonds beschikbaar om curatoren te betalen voor het werk dat zij verrichten. In een groot deel van de ‘kleine’ faillissementen is er onvoldoende geld om (het volledige) salaris van de curator te voldoen.
Waar?
Nederland is verdeeld in 11 arrondissementen. Dit zijn gebieden waarbinnen de verschillende rechtbanken en gerechtshoven bevoegd zijn. Een curator staat op de lijst van de rechtbank in de plaats waar zijn/haar kantoor is gevestigd en wordt in de regel dan ook benoemd in faillissementen van bedrijven in hetzelfde arrondissement. Bijvoorbeeld: een curator die werkt bij een kantoor in Utrecht, is benoembaar door de rechtbank van arrondissement Midden-Nederland.
Wat?
In de faillissementswet (en de rechtspraak) staan de rechten en plichten van een curator. De curator heeft verregaande bevoegdheden en kan (onder voorwaarden) zelfs medewerking van betrokkenen afdwingen. Zo kan een bestuurder op verzoek van de curator door de rechtbank worden verhoord en kan deze persoon zelfs in hechtenis worden genomen als zij/hij niet meewerkt.
Denk voor bevoegdheden van de curator aan het:
- Beheren van het vermogen van de gefailleerde onderneming of persoon;
- Maken van een lijst van de bezittingen en schulden;
- Verkopen van de (bovenmatige) bezittingen (dit heet liquidatie);
- Onderzoeken van fraude of wanbeleid;
- Beheren van de administratie, kasgeld en voorraden;
- Contact onderhouden met schuldeisers;
- Openen en verwerken van de post;
- Beëindigen van contracten als dat nodig is, zoals een huurcontract of arbeidscontract
- (Onder voorwaarden) Ongedaan maken van handelingen van voor de faillietverklaring, als deze benadelend zijn voor de andere schuldeisers (bijvoorbeeld één crediteur kort voor faillissement nog wél betalen, of een duur schilderij voor een schijntje verkopen).
Hoe?
Zoals gezegd, zijn in de wet de rechten en plichten van de curator opgenomen. Daarnaast moet een curator zich houden aan de praktijkregels voor curatoren. Hierin staat beschreven hoe een curator zich dient te gedragen. Als de curator zich niet aan de regels houdt, dan kan hij/zij daar op worden aangesproken. Dat kan door de gefailleerde zelf, via de rechter, bij de praktijkgroep van curatoren en bij de rechter-commissaris.
Een rechter-commissaris wordt samen met de curator door de rechtbank in een faillissement benoemd. Zij/hij houdt toezicht op de curator en houdt dus in de gaten of de curator zich aan de regels houdt. Over de taken van een rechter-commissaris vertel ik u graag in een volgende blog ‘Basis faillissementsrecht in de praktijk’!