Liefde op de werkvloer; geen gelukkig huwelijk?
05 - 11 - 2019
Arbeidsrecht Werknemers brengen een groot deel van hun tijd door op het werk. Soms zien zij collega’s vaker dan de partner en dat zorgt er nogal eens voor dat de vonk overspringt. Uit onderzoek van Jobbird bleek dat ruim een derde van de ondervraagden weleens een (seksuele) relatie heeft gehad op het werk. Leuk, die ontluikende liefde, maar als het tot problemen leidt op de werkvloer is de aardigheid er vanaf. Oud-Staatssecretaris van Defensie Jack de Vries moest aftreden wegens zijn relatie met een ondergeschikte en recent werd de topman van MacDonald’s ontslagen. De relatie die hij aanging met een medewerker was verboden. Hoe om te gaan met liefde op de werkvloer?
Eigenlijk zijn er twee varianten te onderscheiden: de relatie tussen twee werknemers en de relatie tussen een werknemer en een klant/patiënt/leerling, met een bijzondere vermelding voor een relatie tussen een werknemer en een werknemer van een concurrent.
Welke regels kan je stellen?
Maar hoe ga je daarmee om? Een werknemer heeft recht op bescherming van zijn privacy en een affectionele relatie behoort tot zijn persoonlijke leven. De werkgever mag zich in principe niet bemoeien met dat priveleven op grond van art. 8 EVRM. Als je een gedragscode of huisreglement hebt, leg daarin dan vast dat werknemers het moeten melden als zij een relatie met elkaar aangaan, dat is een goed begin. Een relatie met een collega is niet snel reden voor ontslag, maar dat is meestal anders als het een ondergeschikte of een patiënt of leerling betreft. Misbruik ligt op de loer, omdat er een afhankelijke relatie is.
Als een relatie tussen collega’s op de werkvloer tot problemen leidt, dan mag een werkgever maatregelen nemen om die problemen weg te nemen. Ga eerst met de betreffende werknemers in gesprek om oplossingen te bespreken, bijvoorbeeld een overplaatsing van een van de werknemers naar een andere afdeling of locatie. Als het een relatie is tussen een leidinggevende en een ondergeschikte, dan is daar zeker aanleiding toe, desnoods eenzijdig, omdat daardoor al snel de schijn van belangenverstrengeling ontstaat en de verhoudingen op het werk onder spanning kunnen komen te staan.
In gevallen waarin er sprake is van een afhankelijke relatie, zoals een behandelaar of verzorger met een patient, of een docent met een leerling, kan een werkgever sneller tot verdergaande maatregelen overgaan. Zorg dat duidelijk vastligt dat dergelijke relaties niet zijn toegestaan en treedt consequent op. Ontstaat toch zo’n relatie en houden de geliefden het geheim, dan zou dat reden voor ontslag kunnen zijn.
Als een relatie tussen collega’s op de werkvloer tot problemen leidt, dan mag een werkgever maatregelen nemen om die problemen weg te nemen.
De praktijk
De vrouw van de chef
Een orgelbouwer ziet de vrouw van zijn chef (tevens vriend) wel zitten en de twee besluiten er met elkaar vandoor te gaan. Dat zorgt natuurlijk voor flinke spanningen op de werkvloer, de chef kan de orgelbouwer niet meer luchten of zien. Die situatie is niet houdbaar in het kleine bedrijf, dus de werkgever gaat met de mannen om tafel. De orgelbouwer wordt geschorst en de werkgever vraagt of hij de relatie voortzet, zo ja, dan zit er niets anders op dan ontslag. De liefde blijkt sterk genoeg onder deze druk, dus de kantonrechter moet oordelen over een ontbindingsverzoek. De ontbinding komt er, de werkgever kan niet anders, omdat de twee kemphanen elkaar continu tegen komen. Overigens krijgt de orgelbouwer wel een vergoeding, want het wordt hem niet verweten. De liefde is blijkbaar een neutrale omstandigheid.
COA-medewerkster trouwt met asielzoeker
In deze uitspraak ging het om een programmaleidster bij COA. Zij wordt verliefd op een van de bewoners in het AZC waar zij werkt en meldt dat bij haar leidinggevende. De man wordt overgeplaatst naar een ander centrum en de medewerkster wordt gewezen op de schijn van belangenverstrengeling. Als zij enkele maanden later meldt dat het ware liefde is en zij gaan trouwen, besluit het COA om op ontslag in te zetten. De kantonrechter steekt daar een stokje voor. In de gedragscode stond alleen dat de werkneemster de relatie moest melden en dat er maatregelen moesten worden genomen om werk en prive te scheiden. Het COA had dat duidelijk vast moeten leggen dat een relatie met een asielzoeker tot ontslag zou leiden, als zij die maatregel had willen nemen. Het ontslag werd afgewezen.
In bed met de concurrent
De salesmanager van Tramedico heeft een relatie met haar collega, de marketingmanager. Nadat de marketingmanager na een conflict over disfunctioneren in 2009 is ontslagen, uit Tramedico al haar twijfels over de loyaliteit van de salesmanager. Zij wil daar niets van weten en bezweert dat zij geen vertrouwelijke informatie zal doorspelen aan haar partner. Als die partner in 2010 bij de grootste concurrent in dienst treedt, gaat het volgens Tramedico te ver, alhoewel zij dat uit eigen beweging meldt.
De salesmanager wordt direct op non-actief gesteld en Tramedico vraagt om ontbinding. De kantonrechter oordeelt dat een werkgever zich in beginsel niet mag mengen in het priveleven van haar werknemers. Als een relatie tot complicaties leidt, dan mag de werkgever wel beslissen om maatregelen te nemen en in dit geval was er reden voor ontslag. De salesmanager krijgt nog wel de neutrale kantonrechtersformule mee, omdat geen van beide partijen een verwijt gemaakt kan worden.
De liefde is blijkbaar een neutrale omstandigheid.
In bed met de vijand
Een relatie met een werknemer van de concurrent kan in voorkomende gevallen tot een ontslag leiden, maar wat nu als de werknemer heult met de vijand? Een bekende rechtszaak ging over de relatie tussen de algemeen directeur van Feijenoord Nicole Edelenbos met de directeur van Ajax Maarten Oldenhof.
De relatie was volgens de Rotterdamse Kantonrechter een ‘zodanig onaanvaardbare combinatie’, dat de arbeidsovereenkomst ontbonden werd. Dat kwam ook doordat het vertrouwen onherstelbaar beschadigd was, omdat de geliefden de relatie eerst bijna een jaar binnenskamers hadden gehouden. Feijenoord had echter ook boter op het hoofd. In plaats van te zoeken naar een oplossing, zette zij direct in op een ontslag. Dat kostte Feijenoord ruim 2 ton in guldens.
‘Gedwongen’ relatie met GGZ-patient
Een ambulant verpleegkundige bij GGZ Drenthe blijkt een seksuele relatie te hebben met een patiënte. Dat komt uit omdat de patiënte, een kwetsbare vrouw met een verleden met mannen, daarover vertelt en de sms’jes laat zien die zij elkaar stuurden. De verpleegkundige erkent de relatie als hij daarover wordt bevraagd, maar hij neemt geen enkele verantwoordelijkheid. Hij beweert namelijk dat hij zou zijn gechanteerd en dat de seksuele relatie om die reden jarenlang heeft bestaan. De interne Richtlijn binnen GGZ Drenthe en de Beroepscode van de verpleegkundige verbieden echter elke vorm van seksueel contact met patiënten. Nadat hij op staande voet is ontslagen, verzet de verpleegkundige zich. De kantonrechter oordeelt dat enige vorm van chantage niet is komen vast te staan, zodat de verpleegkundige volledig verantwoordelijk is. Omdat deze patiënte ook nog eens in het bijzonder kwetsbaar ten aanzien van mannen, is het ontslag op staande voet terecht gegeven.
