Een man en een vrouw, voorheen getrouwd, waren indirect aandeelhouder en bestuurder van een onderneming. Buiten haar om had de man (het belangrijkste deel van) de onderneming overgedragen. De vrouw heeft bij de rechter vervolgens verzocht om een onderzoek naar het beleid. Volgens haar stond – in strijd met de wet – het vennootschapsbelang niet langer voorop bij de bedrijfsvoering.
Het vennootschapsbelang
Volgens de wet moeten bestuurders (en commissarissen) van een vennootschap zich bij hun taakvervulling richten naar het vennootschapsbelang. Een bestuurder die een daarmee strijdig (in)direct persoonlijk belang heeft (een tegenstrijdig belang), dient in zo’n situatie niet deel te nemen aan besluitvorming. Een definitie van het vennootschapsbelang geeft de wet echter niet. De Hoge Raad heeft in 1992 aangegeven dat het vennootschapsbelang nauw samenhangt met het statutair omschreven doel van de vennootschap. Deze twee zijn in zekere zin communicerende vaten. Het statutaire doel is op haar beurt afhankelijk van het bedrijf of beroep dat wordt uitgeoefend via de vennootschap. In dit kader is het niet vreemd dat de wet geen afgebakende definitie kent voor het vennootschapsbelang. Tegelijkertijd leidt dit er ook toe dat het voor betrokkenen niet steeds duidelijk is dat sprake is van een tegenstrijdig belang.
Bij het pas gescheiden echtpaar oordeelde de rechter dat de man bij de verhanging – die een materiële liquidatie van de onderneming inhield – ook een persoonlijk belang had, strijdig aan het vennootschapsbelang. Dit zag op het verhangen van de aandelen naar een vennootschap waarin de vrouw geen belang hield. Een tegenstrijdig belang zal, kortom, snel aan de orde zijn bij een bestuurder die in privé of in een ander zakelijk verband beter wordt van een bepaalde bestuurshandeling.
Gevolgen bij tegenstrijdig belang
De gevolgen voor de man die met een tegenstrijdig belang de aandelen heeft verhangen, blijven beperkt tot de interne vennootschappelijke verhoudingen. Het tegenstrijdig belang beïnvloedt dus niet de bevoegdheid de vennootschap te vertegenwoordigen. De overnemende partij loopt in die zin geen risico. De vrouw en de vennootschap kunnen wel het interne besluit vernietigen en de man aansprakelijk houden voor de geleden schade van de vennootschap.
Tegenstrijdig belang voorkomen
Het absoluut voorkomen van een tegenstrijdig belang is niet mogelijk. Dit veronderstelt immers dat een bestuurder altijd volstrekt onbevooroordeeld en slechts met het vennootschapsbelang voor ogen zijn taak vervult. Wel zijn er mogelijkheden voor een bestuurder om zich bij zijn taakvervulling niet onnodig te laten hinderen door een (eventueel) tegenstrijdig belang. Een eenpersoonsvennootschap kan in haar statuten bijvoorbeeld opnemen dat de bestuurder ook in geval van een tegenstrijdig belang het besluit mag nemen.
Voor de hele uitspraak klikt u hier.
