Fiscaal recht

In de praktijk komt het nog wel eens voor dat iemand familie en/of een huis in het buitenland heeft waar zij of zij veel tijd doorbrengt. Alhoewel deze personen soms graag aan Nederland zouden willen ontsnappen, is het de vraag of dit vanuit Nederlandse belastingdoeleinden ook gevolgd wordt.

De wet

Of iemand zijn fiscale woonplaats in Nederland ligt, dient ‘naar omstandigheden’ beoordeeld te worden. Heerlijk vaag! Uiteindelijk komt het neer op de vraag of een persoon een voldoende duurzame band heeft met Nederland. Dit wordt onder andere bepaald aan de hand van de volgende feiten en omstandigheden (niet limitatief):

  • Woont het gezin in Nederland?;
  • Heeft deze persoon een (groot) sociaal leven in Nederland (kennissen, lid van een voetbalvereniging e.d.)?;
  • Is de persoon ingeschreven in het bevolkingsregister in Nederland?;
  • Heeft de persoon een woning (huur of koop) in Nederland waar zij elk moment in kunnen?; en
  • Wat is de nationaliteit van de persoon?

Wanneer vaststaat dat iemand een voldoende duurzame band heeft met Nederland, ligt de fiscale woonplaats van deze persoon in Nederland. Dit heeft tot gevolg dat deze persoon aangemerkt wordt als een binnenlandbelastingplichtige in Nederland. Dit kan vergaande gevolgen hebben voor de heffing van de schenk- en erfbelasting, de inkomstenbelasting en de sociale zekerheid.

In aanvulling op de voornoemde wet- en regelgeving heeft de Belastingdienst ook haar eigen mening en beleid om vast te stellen of iemand zijn/haar fiscale woonplaats in Nederland ligt. In 2018 is middels een zogeheten Wob-verzoek (Wet openbaarheid van bestuur) een groot aantal documenten openbaar gemaakt waaruit blijkt welke feiten en omstandigheden de Belastingdienst belangrijk vindt bij het vaststellen van de fiscale woonplaats van een persoon. Deze feiten en omstandigheden komen bijna volledig overeen met de feiten en omstandigheden die hiervoor zijn beschreven. De Belastingdienst kent hierbij wel veel waarde toe aan de plek van de ‘duurzame woongelegenheid’, in andere woorden: of de persoon een huur- of koopwoning tot zijn beschikking heeft in Nederland.

Woonplaatsonderzoek

In veel gevallen zal het niet snel duidelijk zijn of iemand een sterke band met Nederland heeft en of deze persoon daarmee binnenlandsbelastingplichtig is in Nederland. Hierover kan dan ook een discussie met de Belastingdienst ontstaan. In zo een situatie dient de Belastingdienst aan te tonen (aannemelijk te maken) dat de fiscale woonplaats van deze persoon in Nederland ligt. De Belastingdienst zal in een dergelijk geval een ‘woonplaatsonderzoek’ starten. Bij een dergelijk onderzoek vraagt de Belastingdienst enorm veel informatie op om te beoordelen of een persoon een sterke band met Nederland heeft. Deze informatie kan privégevoelig zijn. Vaak wordt een dergelijk woonplaatsonderzoek dan ook niet als prettig ervaren. De onderzoeken duren lang, zijn intensief en kunnen eveneens veel stress opleveren.

Dubbele woonplaats

Het kan voorkomen dat de Belastingdienst van mening is dat de fiscale woonplaats van een persoon in Nederland ligt, maar dat een ander land ook van mening is dat de persoon zijn/haar fiscale woonplaats in dat buitenlandse land ligt. Een dubbele woonplaats! Het gevaar van een dubbele woonplaats is dat bepaalde inkomsten dubbel belast kunnen worden. Om deze dubbele woonplaats, en daarmee de dubbele belasting, te voorkomen, heeft Nederland veel belastingverdragen gesloten met landen. In deze verdragen wordt uitgemaakt in welk land een persoon (voor dat verdrag) zijn fiscale woonplaats ligt. Aan de hand van deze woonplaats wordt vervolgens bepaald of Nederland of het buitenlandse land belasting mag heffen over de verschillende inkomstenbestanddelen.

Een goede voorbereiding is het halve werk!

Zoals hiervoor al werd opgemerkt, zijn de woonplaatsonderzoeken van de Belastingdienst geen pretje. Het is daarom van belang dat u goed voorbereid bent! Schroom niet om u zich te laten adviseren wanneer u twijfelt over uw fiscale woonplaats. Wij kunnen u hierbij ook van dienst zijn en vertellen u graag meer over uw fiscale woonplaats en welke feiten en omstandigheden relevant zijn in uw geval. Neem dan ook vooral vrijblijvend contact met ons op!

Mischa Lokhoff
Volg Mischa Lokhoff: