Mijn wederpartij heeft onze onderhandelingen afgebroken, wat nu?

Op 13 juli 2022 stond in verschillende kranten de volgende kop: “Twitter klaagt Elon Musk aan om overname alsnog te realiseren.” Twitter meent dat Elon Musk niet zomaar kon afzien van de aankoop van de aandelen in Twitter en dat daarmee sprake zou zijn van contractbreuk.

Nu lag met betrekking tot de deal tussen Musk en Twitter al een overeenkomst op tafel, maar het komt in de praktijk ook vaak voor dat een contractspartij nog tijdens de onderhandelingen (de zogeheten ‘precontractuele fase’) plotseling aangeeft tóch niet verder te willen. Heb je in dat geval rechten als achterblijvende partij of sta je met lege handen? Lees hierover meer in deze blog.

De precontractuele fase

Een overeenkomst komt vaak niet zonder meer tot stand. Partijen zullen daarover in de meeste gevallen onderhandelen en tijdens die onderhandelingen worden over en weer concepten uitgewisseld. Deze precontractuele fase eindigt doordat partijen of een overeenkomst aangaan, of doordat zij zonder het sluiten van een overeenkomst de onderhandelingen definitief beëindigen.

Afgebroken onderhandelingen

Partijen hebben in beginsel contractsvrijheid, wat inhoudt dat men vrij is een overeenkomst aan te gaan met wie men wil. Het starten van onderhandelingen maakt dit niet anders. Dat neemt echter niet weg dat de onderhandelende partijen tijdens de precontractuele fase elkaars gerechtvaardigde belangen in acht moeten nemen en het afbreken ongeoorloofd c.q. onrechtmatig kan zijn. Rechters zijn echter streng en terughoudend bij beoordeling hiervan: uitgangspunt is immers nog steeds de contractvrijheid. Het staat elk van de onderhandelende partijen vrij de onderhandelingen af te breken, tenzij dit op grond van het gerechtvaardigde vertrouwen van de achterblijvende partij in het tot stand komen van de overeenkomst of in verband met andere omstandigheden van het geval onaanvaardbaar zou zijn. Daarbij dient rekening te worden gehouden met de mate waarin en de wijze waarop de partij die de onderhandelingen afbreekt tot het ontstaan van het vertrouwen heeft meegedragen en met de gerechtvaardigde belangen van deze partij.

Mogelijkheden

In de loop der jaren zijn door rechters verschillende omstandigheden vastgesteld waarin zij het afbreken van onderhandelingen ongeoorloofd achtten. Bijvoorbeeld:

• de afbrekende partij heeft in grote mate bijgedragen aan het vertrouwen dat partijen wel tot een overeenkomst zouden komen (bijvoorbeeld door opmerkingen van de afbrekende partij daarover, handelingen die erop hebben gewezen dat daadwerkelijk een overeenkomst tot stand zou komen of het feit dat er nog slechts een paar kleine discussiepunten openstonden en de indruk is gewekt dat partijen hier wel uit zouden kunnen komen);
• bij de onderhandelingen staan zodanige belangen op het spel (bijvoorbeeld een dreigende staking);
• het afbreken van onderhandelingen is op zichzelf onrechtmatig of er is sprake van onbehoorlijk gedrag aan de zijde van de afbrekende partij (denk aan het tegen elkaar uitspelen van gegadigden, misleiding, misbruik van vertrouwelijke informatie, etc.).

Maar welke mogelijkheden heb je nou als achterblijvende partij? Als inderdaad blijkt dat de belangen van de achterblijvende partij (dus de niet-afbrekende partij) zijn geschaad en/of sprake is van onrechtmatige c.q. ongeoorloofde afbreking, kan het zo zijn dat de achterblijvende partij recht heeft op door onderhandelen of zelfs op een schadevergoeding. Een schadevergoeding kan bijvoorbeeld worden toegewezen als niet van de achterblijvende partij kan worden gevergd dat deze de gemaakte kosten alleen draagt. Onder omstandigheden kan de schadevergoeding zelfs de gederfde winst omvatten.

Conclusie

Vooropgesteld geldt in beginsel altijd de contractsvrijheid en staat het partijen vrij de onderhandelingen af te breken. Blijkt echter dat dit afbreken naar redelijkheid onaanvaardbaar of zelfs onrechtmatig is, dan kan de achterblijvende partij, onder andere, vorderen dat partijen door onderhandelen of bestaat wellicht een recht op schadevergoeding. Of dit het geval is, zal per specifiek geval moeten worden beoordeeld en moeten alle omstandigheden van het geval worden meegewogen. Indien u advies wenst over uw positie in de onderhandelingen (als achterblijvende partij of juist als afbrekende partij) dan helpen wij u graag met een advies op maat.

Meer weten? Neem dan contact met ons op.