Arbeidsrecht

Een positieve referentie kan wonderen doen. Daarmee komt die gewilde nieuwe baan meteen een stuk dichterbij. Maar andersom kan een negatieve referentie die nieuwe baan als sneeuw voor de zon laten verdwijnen. Ik krijg regelmatig vragen over het vragen of afgeven van referenties, zoals:

  • Mag een ex-werkgever wel informatie verstrekken over een ex-werknemer?
  • Is een ex-werkgever verplicht om een referentie af te geven als een potentiële werkgever daarom vraagt?
  • En kan die ex-werkgever worden aangesproken voor een schadevergoeding als de baan niet doorgaat na een negatieve referentie?

Geen verplichting om referenties af te geven

In de wet is niets geregeld over het moeten of mogen afgeven van referenties. Over het afgeven van een getuigschrift is dat wel het geval. Een werkgever is verplicht om een getuigschrift te verstrekken. Dat getuigschrift hoeft dan niet persé positief te zijn, maar de inhoud mag niet onjuist zijn, leert de rechtspraak ons. Een getuigschrift is een algemene schriftelijke verklaring, die aan de werknemer wordt verstrekt. Referenties worden altijd aan een derde verstrekt.

De werkgever moet een grondslag hebben om referenties te mogen verstrekken, bijvoorbeeld toestemming van de ex-werknemer of een wettelijke verplichting.

Mag een referentie worden afgegeven?

Omdat de werknemer die solliciteert zich in een kwetsbare positie bevindt, mag een werkgever in principe geen referenties verstrekken. Ook als de ex-werkgever alleen maar neutrale of feitelijke informatie verstrekt, kan dat als negatief worden opgevat door de potentiële nieuwe werkgever.

Bovendien hebben werkgevers sinds 25 mei 2018 te maken met de Algemene verordening gegevensbescherming (meer info over privacy op het werk vind je hier) en daarvóór al met de Wet bescherming persoonsgegevens. Een werkgever mag op grond van de AVG niet zomaar privacygevoelige gegevens over werknemers aan derden verstrekken. De werkgever moet een grondslag hebben om referenties te mogen verstrekken, bijvoorbeeld toestemming van de ex-werknemer of een wettelijke verplichting.

Het uitgangspunt bij het geven van een referentie is dat zoveel mogelijk relevante informatie die van belang is voor het functioneren van de sollicitant, aan de ‘potentiële werkgever’ mag – en zelfs moet – worden verstrekt.

Het Hof Arnhem-Leeuwarden oordeelde recent dat een oud-werkgever referenties mag geven als de werknemer hem als referent heeft opgegeven. Daardoor geeft de werknemer als het ware toestemming om privacygevoelige gegevens over hem te verstrekken. Ik adviseer werkgevers om hier zorgvuldig mee om te gaan. Controleer of de ex-werknemer toestemming heeft gegeven of neem rechtstreeks contact op. Wordt ten onrechte informatie verstrekt, dan kan dat leiden tot hoge schadevergoedingen. In deze zaak werd Van Lanschot in eerste instantie veroordeeld tot betaling van ruim € 400.000,-!

Afgeven van een referentie is niet verplicht

Ook al heeft de werknemer toestemming gegeven, een werkgever is nooit verplicht om daar ook gehoor aan te geven. Een dergelijke verplichting staat gewoonweg niet in de wet. Let wel; dat is anders bij een getuigschrift. Een werknemer kan zijn ex-werkgever wel aanspreken op zijn goed werkgeverschap en op die manier een referentie afdwingen, maar het is de vraag of dat verstandig is.

Referentie moet een volledig beeld geven

Als de werknemer wil voorkomen dat bepaalde informatie over hem wordt verstrekt door een ex-werkgever, dan moet hij dat expliciet laten weten. De ex-werkgever moet dan afwegen of hij dan nog wel een referentie afgeeft. Volgens het Hof Arnhem-Leeuwarden moet een referentie een volledig beeld geven. Het uitgangspunt is dat “zoveel mogelijk relevante informatie, ofwel informatie die van belang is voor het functioneren van de sollicitant, aan de ‘potentiële werkgever’ mag – en zelfs moet – worden verstrekt.” Welke informatie dat precies is, hangt af van:

  • de inhoud van gestelde vragen door de ‘potentiële werkgever’
  • de ernst van bepaalde gedragingen (zoals wangedrag)
  • de aard van de functie
  • de betrokken belangen van derden
  • het tijdsverloop nadat zich bepaalde negatieve gebeurtenissen hebben voorgedaan en
  • de eventueel getoonde verbetering

Is een oud-werkgever aansprakelijk bij een onterechte of onjuiste referentie?

Als de ex-werkgever zonder toestemming of noodzaak referenties afgeeft, dan kan dat al snel tot aansprakelijkheid leiden.

Maar ook als de referentie onjuistheden bevat, kan de ex-werkgever aansprakelijk worden gehouden. Het enkele feit dat onjuiste informatie is doorgegeven, is echter nog niet onzorgvuldig. Dat is alleen het geval als de referent wist of behoorde te weten dat van onjuiste informatie sprake is. Als er sprake is van onzorgvuldig handelen, dan is de oud-werkgever mogelijk aansprakelijk voor de schade die de werknemer lijdt omdat de nieuwe baan niet doorgaat. Daarvoor moet de werknemer wel eerst bewijzen dat de nieuwe baan is afgeketst omdat een onjuiste referentie is afgegeven. In veel gevallen is dat geen gemakkelijke opgave.

Ten slotte moet de ex-werkgever er ook rekening mee houden dat hij aansprakelijk kan zijn ten opzichte van de nieuwe werkgever als het getuigschrift onjuiste of onvolledige informatie bevat. Pas dus goed op en spreek intern af dat referenties niet zomaar worden afgegeven.

Meer weten over dit onderwerp, neem dan vrijblijvend contact met ons op.

Daniël Maats - arbeidsrechtadvocaat
Daniël Maats

Wat is jouw droomscenario?

Volg Daniël Maats: