Steward Ownership

Maatschappelijke impact met inzet van ondernemerschap

Het vergroten van maatschappelijke impact met inzet van ondernemerschap staat meer dan ooit op de agenda. Denk bijvoorbeeld aan B Corp en het initiatief tot invoering van een nieuwe rechtsvorm, de BVm (de maatschappelijke BV, eventueel gekoppeld aan een wettelijk verplichte code). Verder pleit een groep van 25 hoogleraren ondernemingsrecht voor de mogelijkheid van een ‘sociaal contract tussen onderneming en samenleving’. Bedoeling daarvan is dat de vennootschap zich maatschappelijk verantwoord gedraagt. Een interessante Europese ontwikkeling is dat de Europese Unie gaat vastleggen aan welke eisen een investering moet voldoen om zich ‘duurzaam’ te mogen noemen. Financiële experts verwachten dat dit in de financiële wereld een groene revolutie kan ontketenen en een eind kan maken aan bepaalde vormen van ‘greenwashing’.

Echter nu is al heel veel mogelijk. Met reeds bestaande juridische instrumenten, gecombineerd met bijvoorbeeld B Corp certificering, kan namelijk het nodige worden bereikt. Nieuwe wet- en regelgeving of nieuw te introduceren rechtsvormen hoeven niet te worden afgewacht.

Protect your mission

Voor een vennootschap is de missie cq het doel van belang. Dat geldt vanzelfsprekend ook voor een vennootschap met een (meer) maatschappelijk doel. In de statuten van de vennootschap kan een en ander worden verankerd. Dat heeft vervolgens ook juridisch betekenis. Statutaire verankering geeft immers richting aan besluitvorming en vult diverse open normen in.

Verankeren van missie in de statuten

De statuten van een vennootschap kunnen evenwel worden gewijzigd. Dat geldt daarmee ook voor de daarin opgenomen missie en bestuurstaak. Dat kan zelfs als de statuten bepalen dat deze niet kunnen worden gewijzigd, namelijk met een unaniem aandeelhoudersbesluit.

Steward Ownership

Bij Steward Ownership is de onderneming van niemand. De aandelen in de BV worden gehouden door een stichting, waarvan de statuten niet kunnen worden gewijzigd. De stichting is van niemand. De stichting heeft slechts een bestuur met de eigen statutaire missie de statutaire missie van de BV te bewaken. Er zijn overigens ook andere juridische mogelijkheden, zoals het uitgeven van een prioriteitsaandeel (‘gouden aandeel’) aan bijvoorbeeld een stichting, die daarmee bijzondere zeggenschap heeft met betrekking tot eventuele wijziging van de statuten van de BV.

De missie is dominant, de onderneming is van niemand

Hiermee is de missie dominant gemaakt. Enig eigenaar van de onderneming is de stichting, die immers enig aandeelhouder is. De stichting is juridisch van niemand en heeft uitsluitend een bestuur (en eventueel toezichthouders). Het bestuur van de stichting is gebonden aan de statuten van de stichting. Bij hun bestuursbeslissingen staat het vervullen van de missie voorop, niet winstmaximalisatie op de korte termijn (zoals anders het geval kan zijn). Deze bestuurders worden ook wel stewards genoemd. Deze stewards hebben de formele zeggenschap over de onderneming, maar geen economisch belang bij winstmaximalisatie.

Certificaten van aandelen

De stichting kan certificaten van aandelen uitgeven aan investeerders, medewerkers, etc. De certificaathouders hebben dan economische rechten, maar geen zeggenschap. Er kunnen daarbij afspraken worden gemaakt over winstuitkering en eventuele limitering daarvan (zodat een ander deel van de winst voor de missie kan worden aangewend).

Er is geen one-size-fits-all-model

Maatwerk

Steward Ownership kan er voor zorgen dat de onderneming onverkoopbaar is. Soms wordt daar bewust voor gekozen, in verband waarmee zekerheidshalve een prioriteitsaandeel (‘gouden aandeel’ met vetorecht) aan een andere stichting kan worden uitgegeven. Er moet echter goed worden bekeken of dat wenselijk is. Als de onderneming onverkoopbaar is, zou dat de groei- en overlevingskansen kunnen verkleinen. Vraag is ook of het fair is als kapitaalverstrekkers helemaal geen zeggenschap hebben. Maar als nu juist wel bepaald is dat ook anderen dan het bestuur zeggenschap hebben, of als het bestuur bestaat uit diverse stakeholders, is het de vraag of dit niet ten koste gaat van de slagvaardigheid.

Het komt uiteindelijk natuurlijk neer op maatwerk. Bovendien zijn er nog meer mogelijkheden dan hier beschreven. Er is geen one-size-fits-all-model.

Heb je vragen, neem dan vrijblijvend contact met ons op.

BVDV is zelf B Corp en ondersteunt sociaal ondernemers en Social Impact Factory Utrecht, de fysieke hotspot voor sociaal ondernemerschap.