Werkgever is verplicht om arbeidsovereenkomst met langdurig arbeidsongeschikte werknemer te beëindigen

Arbeidsrecht

De kogel is door de kerk. Eindelijk duidelijkheid over de slapende dienstverbanden, de Hoge Raad heeft op 8 november 2019 gesproken. De werkgever is verplicht om mee te werken aan een beëindiging van de arbeidsovereenkomst met een langdurig arbeidsongeschikte werknemer. Maar er zijn mits en maren en natuurlijk weer nieuwe vragen. Ik leg het uit.

Wat is een slapend dienstverband?

Ik schreef al in 2016 voor het eerst een artikel over slapende dienstverbanden. In dit artikel legde ik uit dat de werkgever toen niet verplicht werd om een slapend dienstverband te beëindigen. Een slapend dienstverband is de arbeidsovereenkomst met een werknemer die langer dan twee jaar ziek is en waarbij de werknemer niet in staat is om het eigen werk of ander passend werk te verrichten. Dat levert op dat de werknemer niet meer hoeft te werken én de werkgever hoeft geen loon meer te betalen. Als de arbeidsovereenkomst opgezegd zou worden, dan zou de werkgever de wettelijke transitievergoeding moeten betalen. Werkgevers deden dat niet, waardoor het dienstverband slapend door liep.

Ontslagplicht slapend dienstverband

Jarenlang zijn rechters zeer terughoudend geweest om de werkgever te verplichten om de arbeidsovereenkomst met een langdurig arbeidsongeschikte werknemer te beëindigen. Het was dan volgens toenmalig Minister Asscher onbehoorlijk om zo onder de transitievergoeding uit te komen, ernstig verwijtbaar was het niet. Eerder dit jaar schreef ik dit artikel, waarin diverse voorbeelden werden gegeven van de diverse jurisprudentie.

Steeds vaker werd in schrijnende gevallen de kant van de werknemer gekozen. Bijvoorbeeld als de werknemer kort voor de pensioen- of AOW-leeftijd zat of als de kans groot was dat de werknemer op korte termijn zou komen te overlijden. In die gevallen oordeelde de rechter dat de werkgever op grond van goed werkgeverschap moest overgaan tot ontslag.

Wet compensatie transitievergoeding

De wetgever heeft een andere oplossing bedacht voor het probleem met de slapende dienstverbanden. Vanaf 1 april 2020 kan de werkgever de transitievergoeding van het UWV gecompenseerd krijgen, als die is betaald bij ontslag van een langdurig arbeidsongeschikte werknemer. De regeling staat open voor ontslagen met terugwerkende kracht tot 1 juli 2015. In dit artikel lees je uitgebreid aan welke voorwaarden moet zijn voldaan. Mede omdat deze wet eraan komt, oordeelde de Hoge Raad dat de werkgever er geen redelijk belang bij heeft om het dienstverband voort te laten duren. De wetgever wilde juist dat de slapende dienstverbanden werden teruggedrongen.

Voorwaarden ontslagplicht

Volgens de Hoge Raad moet een goed werkgever meewerken aan het voorstel van een langdurig arbeidsongeschikte werknemer om de arbeidsovereenkomst te beëindigen. Daarvoor moet:

• De werknemer langdurig arbeidsongeschikt zijn en niet in staat zijn om binnen 26 weken het eigen of ander passend werk bij de eigen werkgever kunnen verrichten. Uitgebreide uitleg lees je in dit artikel.

In dat geval heeft de werknemer recht op de wettelijke transitievergoeding. Die moet berekend worden op basis van de dag na de dag dat de werknemer twee jaar ziek was. De periode dat het dienstverband slapend is voortgezet, hoeft de werkgever dus niet af te rekenen.

Uitzonderingen

In bijzondere gevallen is de werkgever niet verplicht om mee te werken aan een ontslag, als de werkgever een gerechtvaardigd belang heeft bij voortzetting. De Hoge Raad noemt als voorbeelden:

• Als de werknemer reële re-integratiemogelijkheden heeft;
• Als betaling van de transitievergoeding vóór 1 april 2020 leidt tot ernstige financiële problemen. In die gevallen kan de rechter bepalen dat de transitievergoeding in termijnen wordt betaald of dat betaling wordt opgeschort tot 1 april 2020.

Dat de werknemer bijna de pensioen- of AOW-leeftijd bereikt, levert geen gerechtvaardigd belang op.

Vragen, vragen, vragen

Toch brengt deze langverwachte uitspraak geen antwoord op alle vragen. De volgende vragen komen direct op bij het lezen van de uitspraak:

• Hoe moet de transitievergoeding berekend worden als pas in 2020 wordt beëindigd? Vanaf 2020 wordt de transitievergoeding flink versoberd voor oudere werknemers met een lang dienstverband. In dit artikel lees je de ins en outs hiervan. Moet dan de lagere berekening worden aangehouden, of de wettelijke regeling ten tijde van het einde van de twee jaar ziekte?
• Welke transitievergoeding moet betaald worden als de werkgever pas in 2020 ingaat op een verzoek van de werknemer in 2019?
• Welk bedrag krijgt de werkgever gecompenseerd als pas in 2020 wordt beëindigd, als de werknemer al in 2019 of eerder twee jaar ziek was?

De Hoge Raad heeft eindelijk duidelijkheid gegeven, maar er blijven genoeg vragen over voor de praktijk. In ieder geval is duidelijk dat oudere werknemers (50+) die langer dan 10 jaar in dienst waren, haast moeten maken.

Heb je nog vragen over slapende dienstverbanden, neem dan vrijblijvend contact met mij op.